කාන්තාවගේ ලිංගිකමය ගුණය මාධ්‍ය විසින් උත්කර්ෂයට පත් කිරීම කාන්තාව අවප්‍රමාණ කිරීමක් ද?
යම්කිසි භාෂාවක් ලිවීමට සහ කියවීමටත්, භාෂාවේ අර්ථ නිසි පරිදි අවබෝධ කර ගැනීමටත් පුද්ගලයා දක්වන සමත්කම සාක්ෂරතාව වශයෙන් හැදින්වේ. නිදහස් අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්ති බලාත්මක වීම නිසා දකුණු ආසියානු කලාපයේ උසස් සාකච්ඡාවක් හිමි රටක් බවට පත්වීමට ශ්‍රී ලංකාවට හැකියාව හිමි ව තිබේ. සාක්ෂරතාව භාෂාවට පමණක් ලඝු නොකළ යුතුය. ආර්ථික සාක්ෂරතාව, දේශපාලන සාක්ෂරතාව, පරිගණක සාක්ෂරතාව, තාක්ෂණික සාක්ෂරතාව, නීතීමය සාක්ෂරතාව ආදී වශයෙන් මෙම සංකල්පය පුළුල්ව සාකච්ඡා කළ හැකිය. ඒ අනුව පෙනී යන්නේ යම්කිසි විෂයක් පිළිබඳ ව පුද්ගලයා තුළ පවතින දැනුම සාක්ෂරතාව වශයෙන් නිර්වචනය කළ හැකි බවයි.
විචාරය සහ සාක්ෂරතාව අතර පවතින්නේ අවියෝජනීය සම්බන්ධයකි. යම් දෙයක ගුණ අගුණ අවබෝධ කර ගැනීමට නම් පුද්ගලයා තුළ විචාරශීලී බව පැවතිය යුතුයි. යම් නව කතාවක් කියවීම සාක්ෂරතාව වන අතර, එම නව කතාව පිළිබඳ ගුණ දොස් දැක්වීම විචාරය වශයෙන් පෙන්වා දිය හැකිය. ඒ අනුව පෙනී යන්නේ සාක්ෂරතාව මූලික කරගෙන විචාරය ගොඩනැගෙන බවයි.
මාධ්‍ය සන්දේශයක් තුළ පවතින සැබෑ අර්ථය අවබෝධ කර ගැනීමට පුද්ගලයා තුළ මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව පැවතිය යුතුයි. ප්‍රවෘත්ති, ටෙලි නාට්‍ය, දැන්වීම්, ගීත, පුවත්පත් ලිපි, චිත්‍රපට, වීඩීයෝ, නව කතා, කෙටි කතා ආදී සියල්ල ම මාධ්‍ය සන්දේශ වශයෙන් හුවා දැක්විය හැකිය. මෙම මාධ්‍ය සන්දේශ මගින් පුද්ගලයා වෙත එල්ල කරන බලපෑම අවබෝධ කර ගැනීමට මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව අවශ්‍ය වේ. ඒ අනුව " මාධ්‍ය සන්දේශ ලබා ගැනීම, විශ්ලේෂණය කිරීම, ඇගයීම, නිර්මාණය කිරීම" මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව වශයෙන් හැදින්විය හැකිය. මාධ්‍ය විචාරය වශයෙන් ඉහත දක්වන ලද මාධ්‍ය සන්දේශ තුළ පවතින ගුණ දොස් පෙන්වා දීම මාධ්‍ය විචාරය වේ. මාධ්‍ය බලපෑමෙන් ආරක්ෂා වීමට නම් ග්‍රාහකයා විචාරශීලී ග්‍රාහකයෙක් බවට අනුවර්තනය විය යුතුයි. එසේ නම් මාධ්‍ය සන්දේශයක් තුළ පවතින ගුණ දොස් මැනීම සදහා පිළිගත් මිනුම් දඩු පවති. ඒවා මාධ්‍ය විචාර දෘෂ්ටිවාද වශයෙන් පෙන්වා දිය හැකිය. සරලාර්තයෙන් ගත් විට මෙම දෘෂ්ටිවාද පුද්ගලයා මාධ්‍ය සන්දේශ කියවීමට භාවිත කරන උපැස් යුවලක් වශයෙන් පෙන්වා දිය හැකිය. ඒ ඒ දෘෂ්ටිවාද උපැස් යුවල හරහා ඔබට අදාළ මාධ්‍ය සන්දේශයේ දෘෂ්ටිවාදයට අදාළ කොටස් දැක බලාගත හැකිය. එසේම එකම මාධ්‍ය සන්දේශයක් දෘෂ්ටිවාද කිහිපයක් ඔස්සේ විචාරයට ලක් කිරීම ද සිදු කළ හැකිය. එවැනි දෘෂ්ටිවාද කිහිපයක් පහත පරිදි වේ.
1. ස්ත්‍රීවාදී මාධ්‍ය දෘෂ්ටිවාදය
2. මාක්ස්වාදී මාධ්‍ය දෘෂ්ටිවාදය
3. මනෝ විශ්ලේෂණ මාධ්‍ය දෘෂ්ටිවාදය
මෙම ලිපිය මගින් ස්ත්‍රීවාදී දෘෂ්ටිවාදය පිළිබඳ ව සන්නිදර්ශන ඇසුරෙන් සාකච්ඡා කෙරේ.
ස්ත්‍රීවාදී දෘෂ්ටිවාදය තුළ පවතින කේන්ද්‍රීය තේමාව බවට පත්වන්නේ මාධ්‍ය තුළ කාන්තාව අවප්‍රමාණ කිරීමයි. අවප්‍රමාණ කිරීම වශයෙන් අසාධාරණයට ලක් වීම, නොසළකා හැරීම, හෑල්ලුවට ලක් කිරීම, අපහාසයට ලක් කිරීම, ගර්හාවට ලක් කිරීම ආදී අර්ථ පවති. අවප්‍රමාණය යන වචනයේ අනුලෝම වචනය බවට පත්වන්නේ ප්‍රමාණ කිරීම යන්නයි. එහි අර්ථය නිසි ගෞරවය ලබා දීම, සාධනීය ස්ථානයක් ලබා දීම ආදියයි.
මාධ්‍ය සන්දේශ ගත් විට බොහෝ විට පුවත්පත, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනී ආදී මාධ්‍ය තුළින් මෙම ලක්ෂණ මනාව මතු කරගත හැකිය. වර්තමානයේ ජනමාධ්‍ය මෙන් ම සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ ප්‍රචාරය වන කාන්තා රූපලාවණ්‍ය දැන්වීම් මගින් කාන්තාවට සම පැහැපත් කර ගැනීම, Dark Spot ඉවත් කර ගැනීම, සම රන්වන් පැහැ කර ගැනීම, සුන්දර කෙස් කළඹක් ලබා ගැනීමට ආරාධනා කරයි. මෙම දැන්වීම් හරහා සිදු වන්නේ කාන්තාවගේ පවතින ලිංගිකමය ගුණය ඔප් නැංවීමට කටයුතු කිරීමයි. ඒ අනුව සමාජයේ කාන්තාව බෝනික්කන් බවට පත් කිරීමට මාධ්‍ය කටයුතු කරයි. එසේම කාන්තාව පිළිබඳ ව මාධ්‍ය හරහා මවා පෙන්වන සංකල්ප තුළ දී ද කාන්තාවගේ මෙම ලිංගිකමය ගුණය, සුරූපී බව ඔප් නංවයි. නිදසුනක් වශයෙන් ටෙලි නාට්‍ය තුළ දී අපට දක්නට ලැබෙන මව, බිරිඳ, සහෝදරිය තුළ ඉහත දක්වන ලද ලිංගිකමය ගුණය උත්කර්ෂවත් ආකාරයෙන් පෙන්වා දෙයි. මෙවැනි දැන්වීම් සහ ටෙලි නාට්‍ය නරඹන කාන්තාවට අවශ්‍ය වන්නේ තමාගේ සුරූපී බව වර්ධනය කර ගැනීමයි. මින් සමාජයට හිමිවන්නේ ලද බොළඳ කාන්තාවන් ය. එසේම කාන්තාව තුළ පවතින මෙම ලිංගිකමය ගුණය ඉස්මතු වීම නිසා කාන්තාවට සමාජයේ හිමිවන්නේ නිසි ස්ථානය නොවේ. ඒ අනුව පෙනී යන්නේ ලාභය උදෙසා කාන්තාව ලිංගිකමය භාණ්ඩයක් සහ වෙළෙඳ භාණ්ඩයක් බවට මාධ්‍ය පත් කරන ආකාරයයි. මේ අනුව පෙනී යන්නේ මාධ්‍ය තුළ කාන්තාව අවප්‍රමාණ කිරීමයි.
ස්ත්‍රීවාදී මාධ්‍ය විචාරය තුළ දී කාන්තා චරිතය මාධ්‍ය තුළ ඒකාකෘතික ආකාරයෙන් ප්‍රතිනිර්මාණය කරනු ලබයි. බහුතරයක් ටෙලි නාට්‍යවල මව, බිරිඳ වැනි චරිත නිවසට කොටු වී සිටින, ගෙදර වැඩ කරනු ලබන, ස්වාමියාගේ පීඩාවට පත් වන, සමාජ අසාධාරණයට ලක්වන, දරුවන් හදා වඩා ගන්නා චරිත වශයෙන් හුවා දක්වයි. ඉන් මාධ්‍ය උත්සාහ කරන්නේ කාන්තාව එක් රාමුවකට සීමා කිරීමටයි. එය මාධ්‍ය තුළ කාන්තාව ඒකාකෘතික කිරීමකි. එසේම දැන්වීම් තුළ දී සුරූපී ලද බොළඳ කාන්තාවක් නිර්මාණය කිරීම හේතුවෙන් කාන්තාව තමන්ගේ උපරිම විභව ශක්තිය භාවිත නොකරයි. ඒ අනුව ද කාන්තාව සුරූපී යන රාමුවට කොටු කරනු ලබයි. මේ නිදර්ශන ඇසුරෙන් පෙනී යන්නේ කාන්තාව ඒකාකෘතික කිරීමට මාධ්‍ය යත්න දරන ආකාරයයි.
කාන්තාව සෘජු ව සංවර්ධනය ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ කරගත හැකිය. කාන්තාවගේ ශක්තීන් රටේ සංවර්ධනයට යොදාගත හැකිය. කාන්තාවගේ හැකියාවන් ප්‍රවර්ධනය වන ආකාරයෙන් මාධ්‍ය සන්දේශ නිර්මාණය කළ යුතුයි. නමුත් සංවර්ධනය වෙර දරන කාන්තාවකට වඩා මාධ්‍ය විසින් නිර්මාණය කරනු ලබන්නේ අව්වට වැස්සටවත් ඔරොත්තු නොදෙන බොනික්කන් ය. මේ අනුව නැවත පෙනී යන්නේ මාධ්‍ය තුළ කාන්තාව අවප්‍රමාණ කිරීමක් වේ.
මාධ්‍ය සන්දේශ තුළ දී ස්වභාවික කාන්තා ප්‍රතිරූපය මුළුමනින්ම විනාශයට ලක් කරමින් කෘතිම කාන්තා ප්‍රතිරූප නිර්මාණය කරනු ලබයි. බොහෝ දැන්වීම්වල දී අපට හමුවන මව, බිරිඳ, පෙම්වතිය සහ සහෝදරිය ස්වභාවිකත්වය ඉක්මවා ගිය චරිත බවට පත් වී ඇත. ඒ අනුව පෙනී යන්නේ ස්වභාවිකත්වයට එහා ගිය ස්ත්‍රී චරිත මාධ්‍ය මගින් නිර්මාණය කරන බවයි. තවද එම ස්ත්‍රීන් සැබෑ සමාජයේ සෙවීමට කටයුතු කිරීම ද ඛේදවාචකයකි.
මේ සෑම ආකාරයෙන් ම පෙනී යන්නේ ස්ත්‍රීත්වය පිළිබඳ වටිනාකම් වෙනස් කරමින් මාධ්‍ය විසින් සිය ලාභ උපයා ගැනීමට ස්ත්‍රීය භාවිත කරන ආකාරයයි. මාධ්‍ය මගින් ස්ත්‍රීත්වය තුළ පවතින වටිනාකම් සමාජය තුළ ස්ථාපිත කිරීමට ක්‍රියා කළ යුතුය. ස්ත්‍රීයගේ හැකියාවන්, විභවතාවන් හදුනා ගැනීම සිදු කළ යුතුයි.
දමිත් සුමේන්ද්‍ර පෙරේරා
MSSC (Reading), BA (Hons) Mass Communication, University of Kelaniya.
සන්නිවේදනය හා මාධ්‍ය අධ්‍යයනය විෂය භාර ආචාර්ය
සාන්ත ජෝසප් විදුහල, නුගේගොඩ
